اولين بورس جهان، در اوايل قرن هفدهم ميلادی، در آمستردام هلند تأسيس شد و اولين شركتی هم كه سهامش را در اين بورس عرضه كرد، كمپانی هند شرقی نام داشت. اما بورس در ايران، چگونه شكل گرفت؟
مطالعات اوليه درباره تأسيس بورس در ايران، به سال 1315هجری شمسی بر می گردد. در اين سال، فردی بلژيكی به نام "ران لوترفِلد" پس از انجام مطالعات گسترده دربارهی تأسيس بورس در ايران، اساسنامهی داخلی بورس را تهيه و به مسئولان ايرانی ارائه كرد، اما با توجه به شرايط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملا موضوع بررسی و تأسيس بورس در ايران بيش از 25 سال به تأخير افتاد.
بالاخره در سال 1341، كميسيونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمايندگان وزارت دارايی، وزارت بازرگانی و بانك توسعهی صنعتی و معدنی ايران تشكيل و موافقتنامه اوليه تأسيس بورس سهام در اين كميسيون، تنظيم شد.
در اواخر همان سال يعنی سال 41، هيأتـی از بورس بروكسل به سرپرستی دبيركل اين بورس برای مشاركت در راهاندازی بورس ايران، به كشورمان دعوت شدند و بالاخره پس از چهار سال، در سال 1345 قانون تشكيل بورس اوراق بهادار در مجلس تصويب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانك مركزی ابلاغ شد. حدود يكسال بعد از ابلاغ قانون تشكيل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن ماه سال 1346، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معادله بر روی سهام بانك توسعهی صنعتی و معدنی كه بزرگترين مجتمع واحدهای توليدی و اقتصادی در آن تاريـخ به شمار می رفت، به طور رسمـی فعاليت خود را آغاز كـرد.
بورس ايران در تاريخ 45 ساله فعاليت خود، همواره فراز و فرودهای بسيار زيـادی را تجربه كرده است، اما شايد بتوان گفت يكی از مهمترين تحولات تاريخ بورس ايران، تأسيس قانون جديدی تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال 1384 بوده است كه ضمن رفع برخی نارسايی ها و نواقص موجود در قانون اوليه ، زمينه توسعه گسترده بورس در ايران را فراهم كرد.
براساس اين قانون، بخش نظارتی بورس از بخشهای عملياتی آن تفكيك شد، به اين معنا كه سازمانی به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتی بورس تشكيل شد. سازمان بورس كه خود تحت نظارت شورايی به اسم شورای عالی بورس فعاليت می كند، وظايف متعددی دارد كه يكی از مهمترين وظايف آن، تأسيس و نظارت بر عملكرد بورسهای مختلف است.
امروز، چهار بورس بزرگ كشـور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعاليت می كنند:
1) بورس اوراق بهادار تهران كه در آن، سهام شركتها و ساير اوراق بهادار مانند اوراق مشاركت خريد و فروش می شود.
2) فرابورس ايـران كه در آنجا هم سهام شركتهايی كه بنا به دلايلی موفق به پذيرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی شوند، مورد داد و ستد قرار می گيرد.
3) بورس كالای ايران كه در آن، انواع كالاها مانند محصولات پتروشيمی، فلزات، محصولات كشاورزی و ... خريد و فروش می شود.
4) و در نهايت بورس انـرژی كه به تازگی تأسيس شده و قرار است در آن، حاملهای انرژی با محوريت برق، بهعنوان يكی از مهمترين حاملهای انرژی، خريد و فروش شود.
گسترش ابزارهای متنوع مالی و فعاليتهای اطلاعرسانی موجب شده تعداد سهامداران در طی سالهای اخير رشد نمايد. در اين مجموعه برنامهها، ما عمدتا به معرفی بورس اوراق بهادار و نحوه سرمايهگذاری در اين بازار، ازطريق خريد و فروش سهام شركتها و ساير انواع اوراق بهادار می پردازيم تا از اين رهگذر علاقهمندان به فعاليت در اين عرصه بتوانند به اطلاعات مفيـد و لازم دست پيدا كنند.